Anorexia. Boulimia. Eetbuien. Alle soorten eetstoornissen zijn kwellend voor de patiënten. Als iemand in je omgeving een eetstoornis heeft, wat kun je dan doen? Als je vermoedt dat er iets mis is, hoe moet je dan handelen?
Toekijken hoe iemand om wie je geeft lijdt aan een eetstoornis is een hel op zich. De psychologie van eetstoornissen is zo ingewikkeld dat het onmogelijk kan zijn om te weten wat je moet doen om steun te bieden.
Er is niet één antwoord op de vraag hoe je je in elke situatie of bij elke lijder moet gedragen. Iemand met anorexia heeft veel gemeen met iemand met boulimia of andere eetstoornissen, maar er zijn ook veel verschillen. Vroeg en laat herstelden zullen anders reageren op wat je ook doet. Net als degenen die goede of slechte dagen hebben gehad.
Wat we wel weten is dat de steun van familie en vrienden een enorm verschil kan maken bij het herstel van eetstoornissen. Uit een onderzoek van de North Carolina University uit 2006 bleek dat steun van de partner de symptomen van depressie verminderde bij 20 deelnemende patiënten met een eetstoornis. Stanford University is een van de vele instituten die heeft ontdekt dat therapie op basis van familie nuttig is bij het herstel van jongvolwassenen die lijden aan een eetstoornis. Verschillende culturen en gemeenschappen, zoals Latino’s in Puerto Rico, laten dezelfde resultaten zien.
Je zult nooit alles goed doen. Dat erkennen en jezelf een pauze gunnen is belangrijk. Herstellen van een eetstoornis is een lange en hobbelige weg. Iemand steunen die aan herstel werkt, werkt op dezelfde manier. Het belangrijkste is dat je het blijft proberen.
Vorm een team
Het is essentieel om een team samen te stellen dat zorg draagt voor de persoon met eetstoornissen. De patiënt kan zich op sommige momenten defensief opstellen en op andere momenten meegaand zijn. Ze voelen zich misschien meer op hun gemak om specifieke problemen met verschillende mensen te bespreken. Zowel jij als de patiënt hebben een goed team om je heen nodig. En hoezeer anderen je ook lijken te helpen, jij maakt ook deel uit van het team en doet hetzelfde voor hen.
Naast het hebben van een groep ondersteunende dierbaren, is het heel belangrijk om professionals in te schakelen. Therapeuten, diëtisten, psychiaters en andere artsen kunnen een grote rol spelen. Een verblijf in een revalidatiecentrum kan ook een goed idee zijn. Je relatie tot de patiënt bepaalt hoe actief je bent in het samenstellen van dit team. Een ouder of partner zal waarschijnlijk meer doen dan een volwassen vriend.
Ontdek zoveel mogelijk
Binnen het ondersteuningsteam krijg je de kans om met de betrokken professionals te praten. Je kunt vragen stellen en passende feedback krijgen. Ze zullen het patiëntengeheim niet schenden, maar kunnen wel waardevol advies geven.
Er zijn ook veel online bronnen over eetstoornissen. Het gedrag lijkt misschien onbegrijpelijk; het lijkt alsof het alleen om eten gaat, maar eigenlijk gaat het om zoveel meer. Persoonlijke en professionele uitleg over de specifieke typen eetstoornissen kan je helpen het te begrijpen.
Focus op mensen, niet op stoornissen
Hersteld anorexia-arts Emily Troscianko benadrukt in een artikel voor Psychology Today hoe belangrijk het is om eetstoornissen niet te veel macht te geven. Je kunt niet redeneren met een stoornis. Het gedrag is onredelijk. Het denken is irrationeel. Als je met een patiënt praat, zorg er dan voor dat je tegen hem praat en niet tegen zijn ziekte.
Als je bijvoorbeeld vraagt hoe je ze kunt ondersteunen tijdens het eten en ze zeggen dat ze alleen caloriearm voedsel moeten serveren, praat je waarschijnlijk met hun eetstoornis. Als ze zeggen dat ze verschillende soorten voedsel met verschillende calorieën moeten serveren, praat je met een patiënt die wil werken aan verbetering.
Focussen op mensen in plaats van op stoornissen betekent ook onthouden dat iemand meer is dan zijn ziekte. Lijders voelen zich vaak volledig gedefinieerd door hun ziekte. Vraag naar hun mening over verschillende dingen en praat over hun vroegere interesses. Houd niet te veel toezicht op hun maaltijden, omdat dit angst oproept. In plaats van te vragen hoeveel ze gegeten hebben, kun je beter vragen hoe ze zich voelen.
Herstel kost tijd
Aan het begin van de genezingsreis kan alles onoverkomelijk aanvoelen. De persoon die aan een eetstoornis lijdt is niet de enige die herstelt van de schade die het heeft aangericht. Vrienden, familie en partners zullen ook moeten veranderen hoe ze communiceren en met elkaar omgaan.
Troscianko raadt geduld aan met jezelf en met de dierbare die je probeert te helpen. Blijf praten, betrek je team erbij en zorg goed voor jezelf. Probeer meer te leren, maar neem niet te veel informatie in één keer op. Dit is een marathon, geen sprint, en je bent zeker aan de race begonnen.
Snelle tips om mensen met een eetstoornis te ondersteunen
- Kies een goed moment om de kwestie te bespreken. Zorg ervoor dat je het gesprek niet hoeft te beëindigen om naar een afspraak te gaan, en dat je dierbare rustig genoeg is om te horen wat je te zeggen hebt.
- Gebruik specifieke incidenten om hun gedrag te laten zien.
- Laat zien dat je verstandig eet in je eigen dieet.
- Leg uit hoe je je voelt door “ik”-uitspraken te gebruiken, zoals “Ik voel me angstig als ik je hoor purgeren”.
- Geef hen niet de schuld; vermijd “jij”-uitspraken zoals “je maakt me bang als je plast na het eten”.
- Verwacht een defensieve reactie, maar blijf proberen om te praten. Tegelijkertijd moet je oppassen dat je niet te ver gaat. Je moet de communicatielijnen open houden.
- Probeer samen te eten, maar concentreer je niet op eetgedrag.
- Plan activiteiten voor na de maaltijd om mensen af te leiden van overeten, purgeren, overmatig sporten of obsessief bezig zijn met wat ze hebben gegeten.
- Blijf de eetstoornispatiënt betrekken bij uitnodigingen en plannen. De aard van de ziekte is om mensen te isoleren en ze zullen je misschien vaak afwijzen. Laat zien dat je om ze geeft door ze te blijven uitnodigen.