Anorexia nervosa is een eetstoornis met een sterke focus op lichaamsgewicht, leidend tot gevaarlijk laag gewicht door verminderde voedselinname. Patiënten ervaren angst om aan te komen en hebben een verstoorde lichaamsbeleving.
Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde meldt de volgende statistieken: “Levensprevalentie van anorexia nervosa is 4% bij vrouwen, 0,3% bij mannen.” Uit huisartsenregistratie en onderzoek blijkt dat circa 0,3% van de Nederlandse vrouwen tussen 15-29 jaar anorexia nervosa heeft.
Er bestaan twee soorten anorexia nervosa: het restrictieve subtype, waarbij eten sterk wordt beperkt, en het purgerende subtype, waarbij eten wordt gevolgd door zelfopgewekt braken of misbruik van laxeermiddelen.
De belangrijkste twee oorzaken omvatten psychologische factoren, zoals angststoornissen en depressie, en genetische predisposities die de kans op ontwikkeling verhogen.
Diagnose van anorexia nervosa vereist een medische beoordeling van symptomen en eetgedrag. Behandeling richt zich op gewichtsherstel en psychologische ondersteuning.
Wat is de medische definitie van anorexia nervosa?
Anorexia nervosa is een eetstoornis, gedefinieerd door een aanzienlijke beperking van de energie-inname, een intense angst om aan te komen en een verstoorde lichaamsbeleving.
De American Psychiatric Association’s Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, vijfde editie (DSM-5), biedt diagnostische criteria voor anorexia nervosa, die onder meer een restrictie van voedselinname die leidt tot een significant laag lichaamsgewicht en een onvermogen om het lage gewicht als gevaarlijk te erkennen, omvatten.
‘Rexia’ betekent eetlust en ‘nervosa’ wijst op de nerveuze, psychische aard van de stoornis. Anorexia nervosa betekent dus letterlijk ‘gebrek aan eetlust door nerveuze omstandigheden’. Dit is echter misleidend, omdat patiënten vaak wel honger ervaren, maar kiezen om niet te eten.
Anorexia is een medische aandoening die beheerd moet worden door een interprofessioneel team, bestaande uit artsen, psychiaters, verpleegkundigen en andere sociale zorgverleners.
Wat zijn de verschillende types anorexia?
De medische definitie van anorexia nervosa omvat twee subtypes: het restrictieve subtype en het binge-purge subtype.
Het restrictieve subtype wordt gekenmerkt door een intense angst om aan te komen en een vertekend lichaamsbeeld. Individuen met dit subtype beperken hun voedselinname ernstig, wat kan leiden tot gevaarlijk laag lichaamsgewicht. Ze beperken soorten voedsel en de hoeveelheid, vaak met een obsessieve focus op calorieën.
Het binge-purge subtype is geassocieerd met personen die naast het sterk beperken van voedsel, zich ook overgeven aan eetbuien gevolgd door purgeren. Dit purgeren kan bestaan uit zelfopgewekt braken of het misbruiken van laxeermiddelen. Ondanks deze episoden van eetbuien, blijft de angst om aan te komen en het verstoord lichaamsbeeld bestaan.
Beide subtypes worden officieel erkend in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders en kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.
Wat is anorexia versus anorexia nervosa?
Anorexia verwijst algemeen naar gewichtsverlies of lage voedselinname. Anorexia nervosa is een specifiek type eetstoornis, gekenmerkt door extreme voedselrestrictie en intense angst om aan te komen, leidend tot abnormaal laag lichaamsgewicht.
Het diagnostisch handboek voor mentale stoornissen classificeert anorexia nervosa en onderscheidt het van andere eetstoornissen zoals boulimia, binge-eating en avoidant/restrictive food intake disorder.
Anorexia nervosa heeft strikte diagnostische criteria, terwijl de term anorexia een breder scala aan abnormale eetpatronen kan omvatten.
Wat is de etiologie van anorexia nervosa?
Etiologie is de studie van oorzaken of redenen voor fenomenen. In de geneeskunde beschrijft het de oorzaken van ziekten.
De exacte oorzaak van anorexia nervosa is onbekend. Het is een complexe aandoening met een combinatie van genetische, omgevings- en psychologische factoren. Mensen met anorexia nervosa komen vaak uit gezinnen die een hoge waarde hechten aan controle en perfectie, wat stress en druk kan verhogen.
Volgens Novarum komt anorexia veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, met een ratio van 95% vrouw. Anorexia ontstaat meestal in de puberteit en bij jongvolwassenen.
Bulik et al. (2005) in “The International journal of eating disorders” stellen dat anorexia nervosa beïnvloed wordt door genetische en omgevingsfactoren, waarbij perinatale gebeurtenissen een significante rol spelen in de ontwikkeling. Dit onderstreept de complexiteit van anorexia, waarbij niet één enkele factor verantwoordelijk is, maar een samenspel van meerdere elementen.
Hoe werkt anorexia nervosa?
Anorexia nervosa is een complexe eetstoornis. Individuen met anorexia beperken voedselinname en zijn vaak obsessief met eten en lichaamsgewicht. In vroege stadia ervaren ze angst en schuldgevoel bij eten. Naarmate de stoornis vordert, ontstaan er ernstige gezondheidssymptomen. Mensen met anorexia kunnen zich terugtrekken uit sociale situaties, vooral als deze om eten draaien.
Lichamelijk leidt anorexia tot symptomen als constipatie en ernstig ondergewicht en kan het haaruitval en verzwakte immuunfunctie veroorzaken. Anorexia nervosa wordt gekarakteriseerd door een laag BMI en kan leiden tot medische complicaties zoals orgaanfalen en hartstilstand.
De ernst en duur van anorexia variëren per individu. Vroegtijdige interventie en behandeling zijn cruciaal om de stoornis te voorkomen van verergeren en om het risico op gezondheidsrisico’s te verminderen.
Volgens Støving et al. (1999) in “Journal of psychiatric research” gaat anorexia gepaard met meerdere endocriene afwijkingen. Deze omvatten veranderde eetlustregulatie, verhoogde afscheiding van corticotropine-releasing hormoon en groeihormoonresistentie. Deze factoren kunnen bijdragen aan een vicieuze cirkel in de voedingstherapie.
Hoe diagnosticeer je anorexia nervosa?
Om anorexia nervosa te diagnosticeren, beoordelen zorgverleners lichamelijke en psychologische symptomen.
- Ze meten lengte en gewicht, controleren vitale functies en onderzoeken huid en hart.
- Bloedtests bepalen de impact van gewichtsverlies op het lichaam.
- Een volledige medische evaluatie sluit andere aandoeningen uit.
- Psychiatrische beoordeling richt zich op eetgedrag en emotionele houding.
Bij vermoeden van anorexia is het belangrijk zo snel mogelijk hulp te zoeken.
Wat zijn de waarschuwingssignalen van anorexia nervosa?
Waarschuwingssignalen van anorexia nervosa omvatten dramatisch gewichtsverlies, obsessie met eten, koken en voeding, maar weinig eten. Patiënten voelen zich dik ondanks zichtbare magerheid, vermijden sociale activiteiten met eten en liegen over hun eetgewoonten.
Fysieke tekenen zijn droog haar en huid, afwezigheid van menstruatie bij vrouwen, verminderde sex drive, en fijne donshaartjes op lichaam en gezicht. Gedragsveranderingen omvatten langzaam en met kleine stukjes eten, excessief sporten, en het dragen van wijde, gelaagde kleding om gewichtsverlies te verbergen.
Anorexia nervosa gaat vaak gepaard met psychiatrische comorbiditeiten, zoals alcoholmisbruik. Volgens Papadopoulos et al. (2009) in de British Journal of Psychiatry, zijn de levenslange mortaliteitscijfers van anorexia nervosa hoog. Behandeling van psychiatrische comorbiditeiten kan de langetermijnresultaten verbeteren.
Wat zijn de risico factoren die worden geassocieerd met anorexia nervosa?
De risicofactoren die worden geassocieerd met anorexia nervosa zijn veelzijdig en omvatten genetische, psychologische en omgevingsinvloeden. Genetische aanleg verhoogt de kans op anorexia. Psychologische factoren zoals perfectionisme, een laag zelfbeeld en angststoornissen spelen ook een rol.
Omgevingsfactoren zoals culturele druk om slank te zijn en stressvolle levensgebeurtenissen kunnen anorexia uitlokken.
Hoe behandel je anorexia nervosa?
Om anorexia nervosa te behandelen, is een multidisciplinaire aanpak vereist. Deze omvat psychologische begeleiding, voedingsadvies en medische zorg. De primaire doelstelling is het bereiken van een gezond gewicht en het veranderen van denkpatronen en gedragingen rond voeding en lichaamsbeeld.
Psychologische therapieën, zoals door Dare et al. (2001) in de British Journal of Psychiatry gepubliceerd, zijn essentieel. Zij constateerden dat psychoanalytische en gezinstherapie significant beter zijn dan controlebehandelingen bij ambulante patiënten. Cognitieve gedragstherapie is ook gebruikelijk, met de focus op het aanpakken van irrationele gedachten en het ontwikkelen van een gezondere relatie met voedsel.
Voedingsadvies is cruciaal, waarbij een diëtist helpt bij het ontwikkelen van maaltijdplannen en het stellen van doelen voor normalisatie van de voeding. Educatie over voeding en de effecten van uithongering is belangrijk.
Medische zorg richt zich op complicaties door ondervoeding. Hospitalisatie kan nodig zijn bij ernstig gewichtsverlies of medische complicaties.
Familieondersteuning is vooral belangrijk bij jongere patiënten. Het betrekken van naasten kan helpen bij het creëren van een ondersteunende omgeving voor herstel.
In sommige gevallen kan medicatie symptomen verlichten, maar dit is geen primaire behandeling.
Een uitgebreide behandeling betrekt interprofessionele teams, inclusief artsen, verpleegkundigen en maatschappelijk werkers, om zowel de psychologische als fysieke aspecten van de stoornis aan te pakken. Het uiteindelijke doel is het herstellen van een gezond gewicht en het ontwikkelen van duurzame eetgewoonten.
Is anorexia de meest voorkomende soort eetstoornis?
Nee, anorexia nervosa is niet de meest voorkomende eetstoornis. Boulimia nervosa komt vaker voor, gekenmerkt door frequente eetbuien gevolgd door purgeren. Eetstoornissen omvatten een verscheidenheid aan symptomen, niet noodzakelijk passend in specifieke categorieën.
Binge-eating disorder, waarbij grote hoeveelheden voedsel worden gegeten zonder compenserend gedrag, treft ook een groot aantal mensen. Nachtelijk eetsyndroom, gekenmerkt door episodes van eten na ontwaken uit slaap, is minder bekend, maar komt ook voor. Eetstoornissen beïnvloeden meer vrouwen dan mannen en draaien vaak om controle over gewicht en angst voor gewichtstoename.
Wat zijn goede boeken over anorexia?
Goede boeken over anorexia omvatten “Wasted” van Marya Hornbacher, die haar persoonlijke strijd deelt. “Unbearable Lightness” van Portia de Rossi biedt inzicht in haar ervaring met verlies en herstel. “Brave Girl Eating” van Harriet Brown illustreert de verwoestende effecten op een familie. “Purge” van Nicole Johns biedt een memoir van herstel. “Life Without Ed” van Jenni Schaefer verkent de reis om anorexia te overwinnen. “How to Disappear Completely” van Kelsey Osgood biedt een moderne exploratie. Laurie Halse Anderson’s roman “Wintergirls” geeft een diepgaand verhaal. Deze boeken bieden waardevolle perspectieven en steun voor individuen en families die met anorexia kampen.
