Definiëren van media
De breedste definitie van media is dat het alle massacommunicatiemethoden zijn. Vandaag de dag omvat dat films, televisie, radio, kranten, tijdschriften, boeken, websites, e-zine, eBooks en natuurlijk alle vormen van sociale media.
Posts op Instagram, Facebook, Twitter, Snapchat, Pinterest en andere sociale platforms kunnen een wijdverspreid effect hebben onder volgers. Vraag het maar aan een beroemdheid of influencer. Blogs en contentsites zoals Buzzfeed en Reddit hebben een vergelijkbaar bereik. De posts zijn hier langer, maar ze voelen net zo persoonlijk en creëren een speciale band met volgers.
Maar heeft de media invloed op eetstoornissen? Sommige rapporten zeggen van niet. Zo voerde J. Holstrom in 2004 een meta-analyse uit van de beschikbare literatuur en ontdekte dat het totale effect van media op het lichaamsbeeld klein was.
Heeft het invloed op eetstoornissen?
Het meeste onderzoek suggereert echter dat mediaboodschappen bijdragen aan de ontwikkeling en progressie van eetstoornissen. In 2016 ontdekten Lewallen en Behm-Morawitz dat tienermeisjes meer geneigd waren om een crashdieet te volgen als ze “fitnessinspiratie”-accounts volgden. Tot nu toe hebben studies zich gericht op tieners en jonge vrouwen.
Deskundigen merken op dat onderzoek naar andere bevolkingsgroepen nodig is, maar het lijkt erop dat er enkele algemene observaties kunnen worden gemaakt. Persoonlijke verhalen suggereren dat andere bevolkingsgroepen op vergelijkbare, destructieve manieren reageren op de druk van mediaboodschappen.
Er zijn sites en accounts die actief pro-anorexia, pro-bulimia, pro-steroïdenmisbruik of pro-eetbuien zijn. Andere posts zijn misschien niet openlijk pro-eetstoornis, maar ze kunnen nog steeds een vervormd denken stimuleren. De normen voor lichaamsgrootte en aantrekkelijkheid kunnen erg onrealistisch worden. Experts en “goeroes” kunnen de grens overschrijden tussen het promoten van gezond eten en het aanmoedigen van orthorexia.
In wezen ben je alleen met jezelf en met wat je leest. Als je online gaat, heb je veel meer media tot je beschikking en vaak kan iedereen commentaar achterlaten op posts of artikelen. Onrealistische of gevaarlijke eet- en beweeggewoonten kunnen zich genormaliseerd gaan voelen.
Jezelf vergelijken met het ideaalbeeld dat je voor je ziet is veel te gemakkelijk. En als je anderen mijlpalen in hun leven ziet bereiken, zoals afstuderen aan de universiteit, die jij hebt gemist door je ziekte of behandeltijd, kan dat ook invloed hebben op je herstel. Je zou je slecht kunnen voelen over jezelf en in de verleiding kunnen komen om eetstoornisgedrag te vertonen.
Een positieve of negatieve invloed
Het goede nieuws is dat, zoals bij de meeste dingen, de macht van de media ten goede of ten kwade kan worden gebruikt. In het geval van eetstoornissen betekent dit dat de media de ontwikkeling ervan zowel kunnen voorkomen als aanmoedigen en net zo goed herstel kunnen bevorderen als ziekte.
De positieve invloed van de media op het herstel van een eetstoornis en het algemene lichaamsbeeld lijkt toe te nemen. Voor elk gefotoshopt tijdschriftspread van een beroemdheid zijn er artikelen die laten zien hoe ze eruit zagen vóór het airbrushen. Het gebruik van filters in online foto’s wordt nu beter begrepen.
In het algemeen zijn er nog steeds veel oneerlijke, geïdealiseerde voorstellingen van schoonheid in de media, maar er zijn ook meer eerlijke voorstellingen. Er zijn ook meer essentiële discussies over eerlijke en oneerlijke voorstellingen. Dit trekt de aandacht als we het zien gebeuren met een publiek figuur, op sociale platforms en in andere media, maar het is nog bemoedigender als we het zien met iemand die trots is op haar herstel van een eetstoornis.
Een van de onzen?
In een artikel in Glamour Magazine legt Dee Elizabeth, een overlevende van een eetstoornis, uit hoe sociale media hebben bijgedragen aan haar actieve ziekte en aan haar herstel. Vooral Live Journal voedde voor haar een “gevaarlijke honger naar slankheid” en was de plek waar ze eindelijk haar “veilige haven” vond.
Elizabeth doet verslag van andere overlevenden die hetzelfde zeggen. Ze citeert Jenny (zoals de oprichter van een eetstoornisherstelgroep op LiveJournal wordt genoemd) als ze zegt dat ze een ruimte wilde creëren waar patiënten “eerlijke connecties kunnen maken”.
In 2016 publiceerde het British Journal of Social Psychology een onderzoek waarin transcripties van online groepen werden geanalyseerd. Ze ontdekten dat online gesprekken hen hielpen om een nieuwe, “gedeelde herstelidentiteit” op te bouwen. Veel mensen in herstelgroepen op internet zeggen dat ze eerlijk kunnen zijn op een manier die alleen online mogelijk is. Dat houdt hen verantwoordelijk en biedt inspiratie voor andere mensen die met een eetstoornis te maken hebben.
De kern van de zaak
Uiteindelijk kunnen algemene en sociale media zowel veel kwaad als veel goed doen. Tumblr, Pinterest, Facebook en Twitter hebben beleid ingevoerd om content te verbieden atd overduidelijk pro-eetstoornissen is. Instagram is zelfs nog verder gegaan. Als je nu zoekt op pro-eetstoornis termen op de app, verschijnt er een bericht op je scherm met de vraag of je hulp nodig hebt met het onderwerp.
De acties die deze platforms hebben ondernomen zijn nuttig, maar we kunnen niet voorkomen dat we ooit berichten te zien krijgen die we niet willen zien. Wat we wel kunnen doen is actie ondernemen om onze blootstelling te minimaliseren. Wees je ervan bewust dat de gevaarlijke content er is, maar kies ervoor om berichten te volgen die goed voor je zijn.
Bepaal wie je wilt volgen en welke advertenties en accounts je moet blokkeren. Vul je feed met inspirerende mensen in alle soorten en maten, die geweldige dingen doen. Vergeet niet dat online connecties geen vervanging zijn voor offline interacties. Als je vecht tegen een eetstoornis heb je zoveel mogelijk steun nodig, op elk platform.
